Rodzaje odwzorowań kartograficznych

Odwzorowanie kartograficzne jest sposobem przedstawiania siatki geograficznej na płaszczyźnie, która stanowi podstawę określania położenia punktów na Ziemi. Polega ono na przeniesieniu położenia danych punktów z powierzchni odniesienia (kuli bądź elipsoidy ziemskiej) wprost na płaszczyznę mapy, stosując określone reguły matematyczne. Następuje wówczas przekształcenie siatki geograficznej w siatkę kartograficzną. Przedstawiona część lub całość powierzchni kuli ziemskiej czy też innego ciała niebieskiego na płaszczyźnie ujmowana jest w formie dwuwymiarowej oraz przeskalowanej.

Istnieje wiele rodzajów odwzorowań kartograficznych. Jednak należy pamiętać o tym, że w żadnym z odwzorowań nie uzyskamy wiernego przedstawienia odległości na całej mapie. Odwzorowując kulę ziemską na płaszczyźnie, dochodzi do odkształceń powierzchni, odległości i kątów.

Odwzorowanie wzdłuż pewnych kierunków nazywa się wiernoodległościowym. Natomiast te odwzorowania, które mają taki rozkład zniekształceń odległości, iż przedstawione są na nich wiernie kąty, czyli kierunki określane są jako odwzorowania wiernokątne lub pola powierzchni figur, nazywane odwzorowaniami wiernopowierzchniowymi. W siatce kartograficznej można przedstawić też odwzorowania umowne, niezachowujące żadnej z powyższych wielkości.

Odwzorowanie kartograficzne dzieli się na klasyczne oraz pseudoklasyczne.

To pierwsze występuje jako:

Odwzorowanie płaszczyznowe

Opiera się ono na przeniesieniu siatki geograficznej w rzucie na płaszczyznę styczną z kulą ziemską. Służy ono do przedstawiania obszarów okołobiegunowych. Punktem styczności jest tu biegun północny bądź południowy. Nanoszone południki tworzą linie proste, które zbiegają się w biegunie, zaś równoleżniki są okręgami współśrodkowymi.

Odwzorowanie stożkowe

W tym przypadku siatkę geograficzną rzutuje się na pobocznicę stożka. Ten rodzaj odwzorowania kartograficznego służy do przedstawiania obszarów umiarkowanych szerokości geograficznych. Punktem przyłożenia jest jeden z równoleżników. Naniesione południki są liniami prostymi, które zbiegają się w jednym punkcie, zaś równoleżniki są łukami współśrodkowymi.

Odwzorowanie walcowe

Tutaj siatka geograficzna rzutowana jest na pobocznicę walca, dzięki czemu można ją wykorzystać do przedstawiania całej kuli ziemskiej, a także obszarów niskich szerokości geograficznych. Punktem przyłożenia jest równik. Zarówno południki, jak i równoleżniki są liniami prostymi równoległymi do siebie oraz przecinającymi się pod kątem prostym.

Odwzorowanie poprzeczne

Na nim południki i równoleżniki, poza tymi środkowymi, są łukami, dzięki czemu służą do przedstawiania kontynentów albo części świata.

Natomiast odwzorowania pseudoklasyczne nie powstają w skutek rzutowania. Są one umownym układem linii, powstającym w skutek obliczeń, które oparto na wcześniej przyjętych założeniach.