Podział nieruchomości polega na wyodrębnieniu przez geodetę z jednej nieruchomości dwóch lub kilku działek, które będą stanowić oddzielne nieruchomości. Wydzielone nowe działki są oznaczane w ewidencji gruntów. Dla każdej nowej nieruchomości zakłada się obowiązkowo oddzielną księgę wieczystą. Organem wydającym decyzję w sprawie podziału nieruchomości jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta.
Zasady wykonywania podziału nieruchomości określa Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami oraz Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2004 roku w sprawie sposobu i trybu dokonywania podziałów nieruchomości.
W geodezji korzysta się z następujących metod podziału nieruchomości:
- analitycznej,
- graficznej,
- kombinowanej,
- mechanicznej.
Metoda analityczna polega na przeprowadzeniu pomiarów kątowo-liniowych w terenie, a następnie na obliczeniu pola powierzchni mierzonej nieruchomości.
Metoda graficzna polega na pomierzeniu elementów geometrycznych obiektu, który znajduje się na mapie. Do pomiaru graficznego używa się cyrkla, podziałki transwersalnej lub koordynatografu. Wybrana nieruchomość jest dzielona na figury proste (trójkąt, trapez, kwadrat), a pole całego obiektu uzyskujemy po obliczeniu pól składowych. Jest to metoda o niskiej dokładności.
Metoda kombinowana (analityczno-graficzna) polega na zmierzeniu pola danej nieruchomości na podstawie elementów geometrycznych pomierzonych na mapie, a jednocześnie z danych uzyskanych w pomiarach terenowych. Aby pomiar był dokładny, dłuższe boki figury określa się z danych obliczonych na mapie, a krótsze z pomiarów przeprowadzonych w terenie. Pomiary terenowe zawierają mniejszy błąd, dlatego małą wielkość (obarczoną mniejszym błędem) należy pomnożyć przez wielkość uzyskaną z mapy. Idealna do podziałów wąskich i długich działek.
Metoda mechaniczna podziału nieruchomości zachodzi z udziałem planimetru. Jest to metoda bardzo stara, praktycznie nieużywana we współczesnej geodezji. Planimetr to urządzenie zbudowane z dwóch ramion. Ramię wodzące składa się w wodzika i kółka całkującego. Ramię biegunowe zawiera obciążnik stojący na igłach. Pomiar zachodzi poprzez postawienie kółka całkującego na zewnątrz mierzonego pola i oprowadzenie wodzika po obwodzie pola. Do odczytania rzeczywistego pola powierzchni trzeba uprzednio wyznaczyć stałą planimetru. Metoda przestarzała, wykładana w szkołach raczej jako ciekawostka, nie znajduje zastosowania przy współczesnych możliwościach technologicznych.
Do podziału nieruchomości wykorzystuje się urządzenie GPS (jeśli jest zasięg) lub tachimetr. Za pomocą GPS pomiary można wykonać dość szybko. Na rynku dostępne są modele, dzięki którym geodeta może pracować samodzielnie. Jeśli GPS nie ma zasięgu, wtedy należy przeprowadzić pomiary za pomocą tachimetru.